Epitheel van de darm
Het epitheel van de darm is een van de snelst groeiende weefsels in het lichaam. Het epitheel groeit van uit de diepte, de cryptencellen, in 6 dagen door naar de top. De taak van het epitheel wordt verlicht door de vele beschermingsmechanismen:
- De eerste bescherming wordt gevormd door een muceuze laag, de glycocalyx en een ‘unstirred’ waterlaag. Deze lagen beperken de opname van giftige stoffen, die wateroplosbaar moeten zijn om door deze laag heen te komen. De darm wordt bovendien beschermd door essentiële suikers in de mucus die in staat zijn bacteriën te binden.
- De peristaltiek van de darm houdt giftige stoffen in beweging.
- Prostaglandines stimuleren de productie en uitscheiding van slijm en spelen een rol in de reparatie van het slijmvlies. Pijnstillende middelen, NSAID’s, remmen de prostaglandineproductie en beschadigen daardoor het slijmvlies.
- Immunologische respons.
- IgA remt de groei van verkeerde bacteriën
- De vriendelijke darmbacteriën kunnen medicijnen en toxische stoffen afbreken.
- Receptoren voor hechting van gunstige bacteriën.
- Enzymen in de brush-border breken giftige stoffen af voordat zij de cel binnen kunnen komen. De hypothalamus, schildklier, hypofyse en bijnieren spelen een rol bij het reguleren van deze enzymen. Stress vermindert de enzymproductie.
- De darmwand is vettig. Dat betekent dat alle stoffen die door de celmembraan worden opgenomen, op een of andere manier deze beide barrières moeten overwinnen. Alleen zwakke basen en zwakke zuren zijn in staat om vetoplosbaar en wateroplosbaar te zijn.
- De brush-border bevat een actief eiwit dat een ‘pomp’-functie heeft en schadelijke stoffen verwijdert. Dit is de zg. antiporter-activiteit. Dit eiwit kan leren een giftige stof of een geneesmiddel te herkennen en daartegen resistent te worden. Deze activiteit wordt geprogrammeerd door een speciaal gen. Op basis van deze informatie kunnen ook kankercellen resistent worden voor chemotherapie.
Het slijm
Het rozige slijmvlies van de darm, dat er net zo uitziet als de binnenkant van de wang, is op het oog niet erg substantieel, maar vormt voor de parasiet in veel gevallen een onoverwinnelijk obstakel.
De meeste parasieten bereiken de darmwand niet, want het slijm vangt en voert ze weg. Het slijm bevat speciale hechtmoleculen, natuurlijke antibiotica, bacteriën en immunoglobulinen en er moet heel wat gebeuren voordat de parasiet deze barrière is gepasseerd. Men staat meestal niet stil bij de functie van slijm. Alleen wanneer de neus is verstopt of slijm wordt opgehoest, word je geconfronteerd met deze materie. Ook planten en dieren gebruiken slijm om voedseldeeltjes, bacteriën, schimmels, insecten en parasieten vast te plakken of zelfs om zich erin te verbergen.
Wel 20% van de wand van de dikke darm wordt in beslag genomen door de bekercellen die het slijm produceren. Alleen de prikkeling van vezelrijke voeding kan de cel aansporen om de inhoud vrij te geven. Door contact met vezels en stoffen zoals cayenne kan de cel zich in enkele milliseconden leeg knijpen. Vezels van groenten, sojabonen en haverzemelen zetten de gobletcel aan om meer slijm te vormen. Dit proces moet niet worden verward met overproductie van slijm door allergieën of door slijm vormende voeding zoals brood en melk.
Mucine
Bekercellen vormen plakkerige stoffen, mucines, die een unieke rol spelen in het lichaam, want een stevige laag slijm beschermt alle slijmvliezen, niet alleen de darm, maar ook de longen, de blaas en de gewrichten. De juiste viscositeit en samenstelling van het slijm spelen een grote rol in het handhaven van de gezondheid. Vezels, schilletjes van sojabonen en haverzemelen zetten de bekercellen aan om meer slijm te maken. De cel kan door contact met vezelrijke voeding of cayenne zich in enkele milliseconden leeg knijpen. Het werkt als een antibioticum en verlaagt ontstekingsfactoren zoals stikstofoxide. Mucines vormen ook takjes, waarmee zij de honderd miljard darmvriendelijke bacteriën die een ononderbroken verdedigingslinie vormen, aan de darmwand hechten. Bij een gezonde darmflora krijgen parasieten niet veel kans zich te binden.
