Essentiële vetzuren en uw hersenen

Essentiële vetzuren zijn onmisbaar voor het optimaal functioneren van de hersenen. De inname van essentiële vetzuren geschiedt met de voeding en wijzigingen in het voedingspatroon geven structurele wijzigingen in neuronen, daarmee het neuron functioneren beïnvloedend. Optimalisatie van de voeding voor ieder individu is dan ook aanbevelenswaardig.

Er zijn aanwijzingen dat essentiële vetzuren ook ingezet kunnen worden bij een verscheidenheid aan neurologische en psychiatrische pathologie. Bewijzen hiervoor zijn veelbelovend maar op dit moment relatief mager. Voor er concrete aanbevelingen voor de klinische praktijk gedaan kunnen worden is meer onderzoek naar dit belangwekkende veld is zeer wenselijk.Inleiding Je bent wat je eet” is een zeer bekend gezegde. Veel mensen bijvoorbeeld, weten dat het eten van teveel verzadigd vet niet gunstig is voor het functioneren van hun hart- en bloedvaten. Of dat voldoende groente en fruit op het menu gezond is en het risico op bepaalde ‘welvaartsziekten’ kan verlagen. Voeding en hersenen Sinds enkele decennia is er -terecht- een grote wetenschappelijke belangstelling voor de invloed van de voeding en voedingsstoffen op onze gezondheid. Daaruit voort komt ook de belangstelling voor de verschillende voedingsvetten op het functioneren van dat mysterieuze en gecompliceerde orgaan; de hersenen.

In de westerse voeding bevindt zich een verscheidenheid aan voedingsvetten. Dit artikel is bedoeld als introductie op de invloed van essentiële voedingsvetzuren op het functioneren van de menselijke hersenen. Deze vetzuren worden besproken aan de hand van hun functie en invloed op de ontwikkeling van het centraal zenuwstelsel. Daarnaast wordt aandacht besteed aan een aantal klinische studies die tot op heden zijn uitgevoerd bij verschillende affectieve, neurologische en psychiatrische stoornissen. Om de leesbaarheid te vergroten zal er op sommige plaatsen gebruik worden gemaakt van de bekende afkortingen afkomstig uit de Angelsaksische vakliteratuur.

Essentiële vetzuren
In 1929 deden de wetenschappers George en Mildred Burr een belangrijke ontdekking (Burr, G.O., Burr, M.M., 1930). Tijdens hun onderzoek naar de rol van vet in het dieet van ratten stuitten ze op het bestaan en de noodzaak van essentiële vetzuren. Het echtpaar Burr stuitte daarmee op een gegeven dat een enorme implicatie heeft had voor de manier waarop we tegenwoordig naar voeding en de invloed ervan op het menselijk lichaam kijken.

In de afgelopen decennia is er zeer veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de functies, voedingsbehoefte en klinische toepassingen van essentiële vetzuren.
Essentiële vetzuren zijn vetzuren die het lichaam niet zelf kan synthetiseren, maar moet krijgen door de voeding.

Er zijn er twee, te weten: linolzuur (LA) en alfa-linoleenzuur (ALA). Linolzuur en alfa-linoleenzuur
Linolzuur, een omega-6 vetzuur (naamgeving als gevolg van de plek waar de eerste dubbele binding in de vetzuurketen zit), wordt in het lichaam gebruikt als voorloper van enkele zeer belangrijke vetzuren, waaronder arachidonzuur (AA) en gamma-linoleenzuur (GLA). ALA is de voorloper van eicosapentaeenzuur (EPA), wat eventueel verder gemetaboliseerd kan worden tot onder meer docosahexaeenzuur (DHA).

Voedingsvetten functioneren op velerlei manieren in het menselijk lichaam. In dit artikel zullen de twee belangrijkste taken besproken worden. Deze keuze is -hoewel overeenkomend met de literatuur- enigszins arbitrair.
De eerste van de te bespreken taken van essentiële vetzuren is hun functie als structurele component van celmembranen. De samenstelling van vetzuren binnen het celmembraan moduleert de effectiviteit van zeer veel membraantransporteurs en enzymen. Deze samenstelling van membraanvetzuren is overigens een rechtstreekse representatie van de samenstelling van de vetten uit de voeding.

Doordat de meeste functies van essentiële vetzuren in het lichaam vervuld worden door metabolieten zoals AA, EPA en DHA, worden deze in de Angelsaksische literatuur veelal gezamenlijk aangeduid als PUFA’s of lange keten vetzuren (LC-PUFA’s).